Afscheid nemen bestaat niet........

Na een uur of 7 slapen stonden we weer fris en fruitig naast ons bed, klaar voor de laatste volledige dag in het dorpje Varatic. Het ontbijt bij het mannenhuis bestond uit boekweit, de favoriete maaltijd van veel Moldaviërs. Onze topkok was de moeder van Costea, de jongen waar onze jongens slapen.

Het huis van Costea is mooi en ze hebben het goed voor elkaar. Toch is de inrichting ook typisch Moldavisch. Het eigen gezin: Costea, zijn broer en zijn ouders, leeft in een relatief klein gedeelte van het huis. Het gedeelte waar wij slapen is bijna twee keer zo groot als hun eigen huis. Dit deel is puur voor gasten, familie en vrienden die in de zomer op bezoek komen.

Na het ontbijt gaan we naar de kerk waar we in drie groepen worden verdeeld. Een groep gaat met de Moldavische dames Olga en Lina mee schoonmaken bij twee oudere vrouwen. De andere twee groepen gaan beide een huis op knappen van een oudere vrouw. De gaten worden opgevuld met stenen en een soort gips. De voorzijde wordt helemaal geschilderd.

Een van de oudere vrouwen heeft een huis met grote gaten in de voorgevel die vakkundig worden hersteld, door Bernard en de priester. Deze vrouw ligt heel de ochtend op bed omdat ze ziek is. De volgende dag krijgen we verschrikkelijk nieuws: dezelfde vrouw is de daaropvolgende nacht overleden.

Onze coördinator/gids/tolk/begeleider/alleskunner Mihai vertelt ons dat deze vrouw al een tijdje wist dat haar huis opgeknapt zou worden en dat het in Moldavië normaal is om huizen extra mooi op te knappen en schoon te maken zodra iemand overlijdt. Dit doen ze zodat de ze een mooi huis willen achterlaten voor de familie. Dit maakt het verhaal dan ook erg mooi. De vrouw wist namelijk dat er zoveel mensen en jongeren om haar heen waren om speciaal haar huis op te knappen. Ze werd niet vergeten en zo begon haar laatste reis.

Na een lunch bij de kerk, die wederom speciaal voor ons bereid wordt door dezelfde vrouwen uit de gemeente, gingen we voedsel pakketten en hygiënische producten bij de (armere) ouderen brengen. Iedere Nederlander ging met 2 Moldavische jongeren mee. Zo mocht ik, Luuk, met Olga en Lina mee. Deze twee meiden verdienen het om extra in het zonnetje te worden gezet. Bij elke activiteit zijn zij de eerste en de laatste die aanwezig zijn en dat terwijl Olga alleen met haar kleinere zusje woont en dus ook voor het huis en haar zusje moet zorgen. Haar ouders wonen en werken in Duitsland. Wat een respect voor deze meiden!

Na een zware dag verdienen we wat ontspanning en daarom gaan we met z'n allen zwemmen in de rivier. Deze rivier scheidt Moldavië van Roemenië.

Na het afkoelen in rivier is het tijd voor nog meer gezelligheid: ‘frituren’ op een kampvuur. Echter zit hier ook een keerzijde aan, het officiële afscheid vind hier ook plaats. Door de heerlijke aardappeltjes van het kampvuur zijn we onze hunkering naar een lekkere Nederlandse vette hap meteen vergeten.

Vervolgens vertelt iedereen persoonlijk wat hij of zij van deze week vond. De jongeren, de begeleiders, de priester, Moldaviërs en wij Nederlanders hadden allemaal erg mooie woorden. Zo begon een van de Moldavische jongeren dat hij verbaasd was dat hij op de eerste dag in het zomerkamp voor het eerst mensen hoorde die vloeiend engels konden spreken (wij dus). Een meisje van een jaar of 12 zei dat ze veel meer lachte na deze prachtige week, dit zei ze zelfs in het engels! Vele jongeren vonden het de mooiste week uit hun leven. Na een prachtige groepsfoto, heel veel knuffels, heel veel lachen en heel wat tranen verder was het officiële afscheid ten einde.

Het was inmiddels bijna 12 uur 's avonds. Dat betekent dat Ilse haar verjaardag bijna begint en de stoel werd al klaar gezet op de enigszins oneven weg. Met hulp van anderen lukt het dan toch meer dan prima om op te stoel te blijven staan. Haar verjaardag begon met een felicitatie gezongen in drie verschillende talen, wat een feest!

De laatste nacht gingen enkele jongeren vissen om 5 uur s'ochtends. Dit is de beste tijd om te vissen. Vroeg uit de veren en op naar de brug was het devies.

Nadat Martijn met beginnersgeluk (natuurtalent) 3 vissen uit het water toverde was het tijd om deze bij de kerk te fileren.

Nu was het toch echt tijd, tijd voor het aller laatste afscheid van het beeldschone Varatic en de mooie mensen die hier wonen. Bijna alle Moldavische jongeren namen de moeite om ons nogmaals uit te komen zwaaien. Een brunch, met ditmaal de Moldavische variant van pannenkoeken, luidde het afscheid in, gevolgd door een uur lang vol knuffels, honderden foto’s met elkaar en tranen bij iedereen. Maar dit waren allemaal tranen van intense blijdschap omdat we allemaal hele goede vrienden erbij hebben gekregen. We kennen elkaar pas een week, het voelt als een maand, maar het worden zeker jaren!

Ne place de Moldova! (we like Moldova, we houden van Moldavië)

De eerste nacht

Na een korte maar goede eerste nacht in het huis van ons gastgezin, en na eindelijk weer onder een warme douche te hebben gestaan, worden we (Martijn, Luuk, Stefan en ik) verwezen naar het terras waar een keurig gedekte tafel klaar staat vol met lekker- en minderlekkerneijen. Zoals op de foto te zien is, staat er bijvoorbeeld een schaal met heerlijke koekjes en een bord met broodjes met room en salami of vis. Weliswaar lag er op een ander bordje een "gehaktbal", waarvan we na 1 hap al merkten dat het niet hetzelfde soort gehaktbal was zoals we die in Nederland gewend waren. Later op de dag kwamen we erachter dat het inderdaad gemaakt was van de ingewanden van een varken... De sfeer tijdens het ontbijt was een aparte vorm van gezellig; we praten door middel van zinnen te typen op Google Translate en dat dan aan elkaar te laten lezen. De jongen van het gastgezin praat namelijk geen woord Engels, wat jammer is, aangezien het ons een hele vriendelijke jongen lijkt. Na het ontbijt vertrekken we naar de kerk, wat ongeveer een kwartiertje lopen is.

Aangekomen bij de kerk (het is nu 9:30 en de dienst is al een tijdje bezig), doen de dames een hoofddoek op, en als alles goed zit, gaan we naar binnen. Nou ja, naar binnen... het is erg vol, dus we staan half binnen en half buiten in de deuropening. Dit is ook helemaal niet vreemd; mensen lopen continu naar binnen en buiten tijdens de dienst. Heel anders dan bij ons, dat wanneer je als je 1 minuut te laat de deur binnen komt, iedereen zich omdraait en je aan kijkt. Olga loodst ons mondjesmaat naar binnen zodat we de dienst goed mee kinnen maken. Het deel wat wij hebben meegemaakt is totaal anders dan we gewend zijn; we moeten staan want er zijn nauwelijks bankjes, en er wordt alleen maar "gepraat'in de vorm van gezang door de priester die achter een wand, het altaar, staat aan de achterkant van de kerk. Aan de zijkant staat een groepje mensen dat een soort antwoord geeft op de tekst van de priester, ook dit is in de vorm van gezang. De dienst loopt ten einde, er wordt nog wel "gezongen" door de priester en het koortje, en ondertussen komen de mensen naar voren om kruisjes te slaan en een kus te geven op een afbeelding van Jezus en verlaten de kerk. Voor mijn gevoel onderbreekt de priester het gezang als hij door heeft dat mensen de kerk al beginnen te verlaten, zodat hij de kerkgangers kan vertellen over de speciale gasten; we worden naar voor in de kerk geroepen. Er wordt verteld over wie wij zijn, waar we vandaan komen en wat we doen (voor onder andere Moldavië). De mensen zijn erg dankbaar dat we aan hun denken en wensen ons alle goeds en liefde toe. Toen de priester klaar was ons voor te stellen en we door de menigte de kerk verlieten, viel mij op dat iedereen die ik onderweg aan keek, ons een dankend knikje gaf met een lach op hun gezicht, iets wat mij persoonlijk wel raakte en me een soort tevreden gevoel gaf over wat we voor ze kunnen betekenen.

Toen de kerk dienst klaar was, konden de spelletjes beginnen. We hadden vanuit huis oer-Hollandse spelletjes meegenomen, zoals koekhappen en spijker poepen. Veel jeugd bleef de hele ochtend hangen om de spelletjes mee te spelen. Toen om 1 uur alle kinderen en ouders weer weg waren, hadden we wat vrije tijd voor onszelf en zijn we naar het meer gelopen om te zwemmen, waarbij de Moldavische jongens van een hoge brug af het water in zijn gesprongen. Zelf zijn wij rustig naar beneden gelopen en er vanaf de zijkant ingesprongen. Na een lekker verfrissend uurtje dobberen, waren we om half 4 terug bij kerk. Hier hebben we placinta's gemaakt; een soort saucijzenbroodje, maar dan gevuld met kersen, geitenkaas, appel of aardappel, en gingen we pannenkoeken bakken waarvan het beslag met 5 vorkjes moest worden geklopt. Toen we begonnen met het bakken van de pannenkoeken, stonden de Moldaviërs al klaar met 8 telefoons die vol gericht waren op het fornuis, en toen de eerste pannenkoek geflipt werd, hoorde je bewonderenswaardige geluiden en wilde iedereen het ook proberen. Toen ze klaar waren, werd gelijk het diner opgediend, en en onze buikjes weer voor een klein beetje gevuld te hebben, stond de boer van onze gastjongen klaar met de auto om ons thuis te brengen.

Na even t hebben gedoucht, gingen we naar het café waar de cultuuravond gepland stond. De computer met beamer stond al klaar, maar na een halfuurtje begon daadwerkelijk de presentatie. Er werd verteld over hun jeugdclub, war ze allemaal hebben gedaan qua uitjes en goede doelen, en werd er een filmpje laten zien over Moldavië en het plaatje Varatic. Hierna lieten we het filmpje zien wat wij hadden gemaakt over onze levens in Nederland en hebben verteld over wat we gedaan hebben ter voorbereiding voor de deze reis. Na het filmpje konden eindelijk de pannenkoeken worden gegeten die eerder die middag waren gebakken. Het was de bedoeling dat er een paar geproefd zou worden en de rest bewaard voor de ouderen voor de volgende dag, maar zoals wel vaker deze reis, verliep het niet volgens plan en waren de pannenkoeken binnen een mum van tijd op. De avond werd weer afgesloten met het Moldavische dansje dat we op het kamp hebben geleerd.

We hebben de avond weer afgesloten in de discobar; een spannende naam voor iets dat eigenlijk alleen een rustige kamer is met banken en tafels, en waar de tv aan staat en de muziek op zacht. In een aangrenzende kamer stond een pooltafel waar we een potje Russisch pool hebben gespeeld, waar we in eerste instantie weinig van begrepen. Aangezien we moe waren, gingen we op tijd weer naar huis. Dezelfde seconde dat wij opstonden, stond de broer van onze gastjongen alweer op om met ons mee te lopen. Niet naar huis, maar weer naar de auto waarin hij ons thuis bracht. Bij thuiskomst, rond 00:30, werd er gevraagd of we honger hadden en nog een diner wilden, maar deze hebben we dankbaar afgeslagen en zijn we lekker gaan slapen, want de volgende dag moeten we weer om 8 uur aan het ontbijt zitten.

Slaap Lekker,
Robbert

Van zomerkamp naar gastgezin

Vandaag was de laatste dag op het zomerkamp voordat we naar Varatic zouden reizen. S'ochtends was het gelijk stressen of de koffers wel dicht konden. Maar naar een hoop proppen konden we eindelijk ontbijten.
Na het ontbijt gingen we posters maken om in Varatic op te hangen. Deze posters waren deel van de advocacy campaign tegen eenzaamheid bij ouderen.

Omdat Robbert graag pannenkoeken wou bakken voor de inwoners van Varatic werdt een poster een uitnodiging om langs te komen, de andere werden wel posters voor de campaign.

Toen na de lunch snel de bus in om eindelijk met de jongeren naar hun woonplaats te gaan. Onderweg nog wel even een stop bij een benzine station om te toileteren en wat zeer gewenste snacks in te slaan. Toen in een stuk verder naar Varatic.

In het dorp aangekomen werden we hartelijk ontvangen door de priester. En kregen we een rondleiding door het dorp, we bezochte de plaatselijke huisarts die ons heel hartelijk ontvingen en zelfs cadeaus voor ons hadden. Een vaas met wilde bloemen en een 60 jaar oud kleed dat wordt gebruikt bij verschillende feesten zoals bruiloften of het ontvangen van gasten.

Ook de andere hoogtepunten uit het dorp zoals de school, de buitenschoolse opvang en de bushalte werden vol trots getoond. Ook hebben we een hele interesante bus gebruikt.

Na het avondeten werdt het tijd on de gastgezinnen op the zoeken maar eerst was het wachten tot onze ontbijtjes geregeld waren die we meekonden nemen om zo de gastgezinnen te ontlasten.

De huizen waren verassend groot en modern maar dit maakt het contrast met het leven van de jeugd alleen maar groter en heftiger.

Savonds was het nog even naar de plaatselijke bar om (de laatse 20 minuten) van het voetbal te kijken en gezelig samen te zijn voordat we uiteindelijk moe maar voldaan gingen slapen.

indrukwekkende huisbezoeken en samenwerken in het zomerkamp

Dinsdag 10 juli,

We begonnen de dag om 9 uur, we konden gelijk ontbijten. Na het ontbijt zijn we naar Homecare in Balti gegaan. Homecare wordt mede mogelijk gemaakt door Kerk in Actie. Na een hartelijke ontvangst zijn we in groepjes meegegaan met de verpleegkundigen om cliënten te bezoeken. Ook hebben we de cliënten een voedselpakket mogen overhandigen. Deze pakketten zijn betaald uit de opbrengst van alle acties voor Moldavië die gehouden zijn in de Ontmoetingskerk. De mensen die we bezochten kunnen van dit pakket 2 maanden leven. Dit alles maakte erg veel indruk op ons. Deze bijzondere ontmoetingen die we gehad hebben zullen we niet snel vergeten. De dankbaarheid van deze mensen is onbeschrijfelijk groot.

Na terugkomst in het zomerkamp gaan we meteen lunchen. In de middag hebben een opdracht gedaan genaamd Quest. We hebben dit in gemixte groepen gedaan met de bedoeling dat we goed zouden samenwerken. De taalbarrière maakte het toch wat ingewikkeld. Daarna hebben we bloempotten beschilderd. Deze gaan we uitdelen aan de ouderen in Varatic, het dorp waar naar toe gaan na het zomerkamp. Velen van ons waren verrast over hun eigen schildertalent.

De avond sloten we af met de voetbalwedstrijd België - Frankrijk via een laptop en beamer op een scherm onder een afdak. Om ons heen kwam de regen met bakken uit de lucht.

Volleybal en kabouterdansjes

Maandag 9 juli begon onze eerste dag op het jeugdkamp. Om kwart voor negen kwam de eerste groep jongeren aan, waarmee we gelijk hebben ontbeten. Na het ontbijt hebben we met elkaar gevolleybald, gevoetbald en gebasketbald. Toen ook de tweede groep jongeren gearriveerd was, kon het programma beginnen. We begonnen met wat ‘ice breakers’, leuke spelletjes om elkaar wat beter te leren kennen (we hebben gezellig op elkaars schoot gezeten :p). Daarna werden we in groepjes verdeeld; één Nederlander, één Moldaviër die Engels spreekt en twee of drie andere Moldavische jongeren. Binnen je groepje leerde je elkaar nog beter kennen en gingen we elkaar ons leukste (ook al leukste? haha) verhaal vertellen. Na de lunch kreeg iedereen het leukste verhaal van elk groepje te horen.

Terwijl de kleineren mochten gaan spelen, kregen de oudere jongeren een training over ‘advocacy’. Aan de hand hiervan hebben we posters gemaakt met problemen die ouderen ervaren, zowel in Moldavië als in Nederland. Hierna was het tijd voor vrije tijd.

Na het avondeten gingen we met alle jongeren naar het stadje Balti, waar we hebben rondgekeken- en gelopen. Bij terugkomst op het kamp was het tijd voor een feestje. We hebben verschillende volksdansen geleerd en ook echt gedanst. Ook wij hebben de Moldavische jongeren verschillende Nederlandse liedjes geleerd, waaronder de welbekende kabouterdans. Hierna, na een lange dag en veel inspanning, was het tijd om naar bed te gaan. De eerste dag op het kamp was geslaagd!

Van priester via monniken naar zomerkamp

Na onze korte slaap worden we om 12.00 uur verwacht bij de uitgang van het hotel. Hier ontmoeten ook Olga die ons samen met Mihail de rest van de week zal begeleiden. Olga is tevens manager bij de organisatie Home Care die zorg verleent aan thuiswonende ouderen. Deze organisatie is met hulp van Kerk in Actie gestart, en is nu met hulp van andere geldstromen en van de lokale overheden groeiend.

Daarna vertrekken we naar het plaatsje Costesti voor een bezoek aan de kerk aldaar. In een gebouwtje naast de kerk staat een uitgebreide lunch klaar die we samen met de priester gebruiken. Onze eerste kennismaking met het Moldavische eten en drinken is hiermee een erg goede.
Daarna bezoeken we het kerkje en krijgen uitleg over alle relikwieën en gebruiken in deze kerk. Ikzelf was bijzonder onder de indruk van de gigantische kroonluchter midden in de kerk die naar beneden kan worden getrokken om de kaarsen erin aan te steken. Maar ook de kerkklokken, de schilderingen en veel mooie iconen waar de priester uitleg over gaf zijn prachtig.
Dan bezoeken we een gebouw naast de kerk dat kinderen en jeugd opvangt en educatieve programma's aanbiedt zoals teken-, muziek en schilderlessen.

Vervolgens neemt de priester ons mee naar een nabijgelegen dorp, waar we een familie bezoeken. De vrouw des huizes en haar dochter en kleindochter ontvangen ons in hun huis waar we mogen rondkijken en ze vertellen over de Moldavische tradities. Als we in de kelder aankomen staat er een tafel met lekkere hapjes en zelfgemaakte wijn klaar waar we van moeten proeven.

Hierna vertrekken we met de bus naar Orheiul Vechi. Dit is een bergrug met in de wanden grotten waarin eeuwenlang monniken hebben gewoond. In een deel van de grotten waar eeuwenlang een klooster is gevestigd woont nu nog een monnik. We bezoeken deze grot. Voor Moldaven is de Orheiul Vechi met zijn omringende natuur een toeristische trekpleister waar zij graag naar toe gaan.

Aan het einde van de middag vertrekken we dan naar Balti, naar het zomerkamp waar we drie nachten zullen doorbrengen.
We stoppen onderweg bij een restaurant om wat te eten. Niet alles wat op de kaart staat blijkt in voldoende voorraad aanwezig te zijn, zodat we onze bestelling moeten aanpassen. Uiteindelijk eten we toch erg lekker.

Om 22.00 uur komen we aan in het zomerkamp. We krijgen een slaapplaats toegewezen in een oud russisch kazernegebouw. We zijn dan wel hard aan een goede nacht slapen toe.

Alle wegen leiden naar......

En daar gingen we dan. Iedereen stond netjes om kwart over vier buiten omdat de chauffeurs voor de deur stonden. Vol goede moed, zin en ons paspoort kwamen we aan op Schiphol. Eerste bestemming Frankfurt! Hier zouden we overstappen naar Chisinau, de hoofdstad van Moldavië.

Hier hebben we een uur om over te stappen en met nog 15 minuten te gaan, kwamen we aan bij de gate. Maar waar is het vliegtuig? Geen vliegtuig en bus te zien die ons naar het vliegtuig kan brengen. Na wat navragen bleek dat de gate al gesloten was en wij mochten niet meer mee. Nadat we bijna wat gegeten hadden op kosten van Lufthansa ( wat ook wel het minste was wat ze konden doen) maar helaas was hier geen tijd voor dus ze maakten ons blij met een dooie mus. We waren omgeboekt naar een andere vlucht naar Chisinau via Rome. Zo zie je maar weer..alle wegen leiden naar, of eigenlijk via, Rome!

Althans dat dachten we. Na rennen en vliegen door het hele vliegveld van Frankfurt waren we nog net op tijd bij het vliegtuig ( dit was de korte versie, de rest horen jullie thuis wel). Om dit deel toch maar positief af te sluiten moeten we zeggen dat de sneeuwtoppen van de Alpen er erg mooi uitzagen. In Rome aangekomen, met een vertraging van 20 minuten, zagen we het wederom somber in: een uur overstaptijd. Alle koffers rollen van de bagageband behalve die van ons. Zouden ze die wel meegestuurd hebben naar Rome? Wel ja, twee uur en twee lost and found medewerkers verder kwamen de koffers dan toch van de band. De conclusie van deze trip naar Rome: wederom onze aansluitende vlucht naar Chisinau gemist.

Om de Europese sight-seeing tour dan toch maar compleet te maken, besloot Lufthansa dat de snelste weg naar Chisinau via Madrid zou zijn. Na een reis van plus minus 28 uur, 4 gratis vliegtuigmaaltijden en 2 gemiste vliegtuigen verder, zijn we gisterenmorgen om half 7 geland op het vliegveld in Chisinau. We werden hier verwelkomd door Mihail die vanuit MCA ons zal begeleiden tijdens ons bezoek. Hij heeft samen met Lilia ( directrice van MCA) ons bezoek voorbereid. Om acht uur kwamen we aan bij ons hotel waar een ontbijtje en een lekker bed voor ons klaarstond om toch nog wat slaap te pakken. Nu gaat ons Moldavisch avontuur echt beginnen!

Nog 3 nachtjes slapen ...............

Nog 3 nachtjes slapen.............

We zijn vanavond bij elkaar geweest om spullen die we mee willen nemen te verdelen over de koffers.
Dit was het laatste in de voorbereiding voordat we op reis gaan.
We hebben al veel gedaan met elkaar aan de voorbereiding.
We hebben getekend in een soort strip wat er allemaal mis kan gaan tijdens een reis naar Moldavië.
We hebben nagedacht over verschillende culturen. Wat wil je leren van een andere cultuur?
We hebben kado's voorbereid om te geven aan de gastgezinnen.
We hebben spellen voorbereid om in Moldavië met de kinderen te spelen.
We hebben met elkaar naar een indrukwekkende film gekeken over het bittere leven van een arm russich meisje dat in de steek gelaten is door haar ouders.
We hebben onder leiding van Ilse armbandjes geknoopt om uit te delen aan de jongeren in Moldavië.
We hebben met de hulp van een actrice geleerd hoe we over komen op een ander. We leerden hoe we agressie van anderen kunnen beinvloeden met ons eigen gedrag.
We hebben zelfs met elkaar een film gemaakt over ons leven in Maartensdijk om te laten zien in Moldavië.
Ik ben vast nog wel wat vergeten te noemen, zoveel hebben we gedaan.

Dit alles deden we onder leiding van Hanneke van Kerk in Actie.
Dankzij Kerk in Actie gaan we dus goed voorbereid op reis.

Zaterdagmorgen vertrekken we. We krijgen er steeds meer zin in.